Trong lĩnh vực đất đai, 2 khái niệm thu hồi đất và trưng dụng đất rất dễ gây nhầm lẫn và đánh đồng về nghĩa. Bài viết dưới đây Reviewbds24h.com sẽ chỉ rõ cách phân biệt cặp thuật ngữ này, hi vọng mang đến thông tin hữu ích cho bạn đọc.
1. Căn cứ pháp lý
Thu hồi đất:
- Luật đất đai 2013
- Nghị định 43/2014/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai
- Nghị định 47/2014/NĐ-CP quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất
Trưng dụng đất:
- Luật đất đai 2013
- Nghị định 43/2014/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai
- Luật trưng mua, trưng dụng tài sản 2008
2. Định nghĩa
Thu hồi đất: Là việc Nhà nước ra quyết định thu lại quyền sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân, tổ chức được Nhà nước trao quyền sử dụng đất, hoặc thu lại đất đang thuộc quyền sử dụng đất của người khác nếu người này có hành vi vi phạm pháp luật về đất đai trong quá trình sử dụng. Về bản chất, việc thu hồi đất sẽ làm chấm dứt quyền sử dụng đất của người sử dụng.
Trưng dụng đất: Là việc Nhà nước sử dụng có thời hạn đất của tổ chức, cá nhân, hộ gia đình, cộng đồng dân cư thông qua quyết định hành chính trong trường hợp thật cần thiết, vì lý do quốc phòng, an ninh và lợi ích quốc gia. Về bản chất, việc trưng dụng đất không làm chấm dứt quyền sử dụng đất của người sử dụng. Người bị trưng dụng sẽ được nhận lại quyền này khi hết thời hạn trưng dụng.
3. Mục đích
Thu hồi đất:
- Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng an ninh (làm nơi đóng quân, thao trường, nhà công vụ…)
- Thu hồi đất nhằm mục đích phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng
- Thu hồi đất do vi phạm pháp luật (không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ nộp tiên sử dụng đất/ thuê đất, sử dụng không đúng mục đích…)
- Thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất, người sử dụng đất tự nguyện trả lại hoặc đất có nguy cơ đe dọa tính mạng con người (ô nhiễm môi trường…)
Trưng dụng đất: Trong trường hợp thật cần thiết, khẩn cấp (chiến tranh, thiên tai) và nhằm thực hiện các mục đích, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh.
4. Cơ quan thẩm quyền thực hiện
Thu hồi đất:
- UBND cấp tỉnh
- UBND cấp huyện
- UBND cấp tỉnh ủy quyền cho UBND cấp huyện trong một số trường hợp cụ thể
Trưng dụng đất:
- Bộ trưởng Bộ Quốc phòng/ Bộ Công an/ Bộ Giao thông vận tải/ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn/ Bộ Y tế/ Bộ Công Thương/ Bộ Tài nguyên và Môi trường
- Chủ tịch UBND cấp tỉnh/ UBND cấp huyện có thẩm quyền quyết định trưng dụng đất, quyết định gia hạn trưng dụng đất
5. Phương thức thực hiện
Thu hồi đất: Cơ quan có thẩm quyền ra quyết định hành chính về việc thu hồi đất bằng văn bản.
Trưng dụng đất: Quyết định trưng dụng đất phải được lập thành văn bản, trường hợp khẩn cấp không thể ra quyết định bằng văn bản thì người có thẩm quyền được quyết định trưng dụng đất bằng lời nói nhưng phải viết giấy xác nhận việc quyết định trưng dụng đất ngay tại thời điểm trưng dụng.
6. Phương thức chuyển giao quyền sử dụng đất
Thu hồi đất: Từ cá nhân, tập thể này sang cá nhân, tập thể khác
Trưng dụng đất: Từ cá nhân, tập thể sang Nhà nước
7. Bồi thường
Thu hồi đất:
- Điều kiện được bồi thường:
+ Đang sử dụng đất không phải là đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm
+ Có GCN quyền sử dụng đất hoặc có đủ điều kiện để được cấp giấy chứng nhận mà chưa được cấp
- Bồi thường cho đất ở: Bồi thường bằng đất ở hoặc nhà tái định cư hoặc bồi thường bằng tiền
- Bồi thường cho đất phi nông nghiệp không phải là đất ở: Bồi thường bằng đất có cùng mục đích sử dụng hoặc bồi thường bằng tiền
Trưng dụng đất:
- Điều kiện được bồi thường:
+ Đất trưng dụng bị hủy hoại: Bồi thường bằng tiền, theo giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất trên thị trường tại thời điểm thanh toán
+ Đất trưng dụng bị thiệt hại về thu nhập: Bồi thường căn cứ mức thiệt hại thu nhập thực tế tính từ ngày giao đất trưng dụng đến ngày hoàn trả đất trưng dụng
- Thẩm quyền quyết định: Chủ tịch UBND cấp tỉnh/ huyện. Tiền bồi thường do ngân sách Nhà nước chi trả 1 lần, trực tiếp trong không quá 30 ngày kể từ ngày hoàn trả đất.
8. Thời hạn thực hiện
Thu hồi đất: Vô thời hạn
Trưng dụng đất: Không quá 30 ngày kể từ khi quyết định trưng dụng có hiệu lực thi hành
