Mỗi vùng miền tại Việt Nam đều có những nét đặc trưng riêng trong việc đón mừng Tết Nguyên đán, nhưng nghi thức cúng đêm giao thừa luôn là một phần quan trọng trong văn hóa truyền thống của người Việt. Dưới đây là một bức tranh tổng quan về mâm cúng giao thừa, một phong tục phổ biến giúp mọi người chúc cho một năm mới an lành.
Hãy cùng tìm hiểu và khám phá những yếu tố ẩn chứa trong nghi lễ cúng giao thừa để mang đến cho bạn một năm mới thật hạnh phúc và viên mãn.
Phong tục cúng giao thừa
Đêm giao thừa, hay còn gọi là đêm trừ tịch, là khoảnh khắc quan trọng trong văn hóa dân gian, được coi là thời điểm đẩy lùi ma quỷ theo tín ngưỡng cổ xưa. Đây là thời điểm chuyển giao từ năm cũ sang năm mới, khi người Việt thực hiện nghi lễ cúng giao thừa, cả ngoài trời và trong nhà.
Phong tục cúng giao thừa mang ý nghĩa xua đuổi đi những điều xui xẻo, không may mắn của năm cũ và hy vọng chào đón một năm mới đầy tràn niềm vui và hạnh phúc.
Cúng giao thừa lúc mấy giờ?
Câu hỏi về thời gian cúng giao thừa thường khiến nhiều người mới thực hiện phong tục này cảm thấy băn khoăn. Thông thường, việc cúng giao thừa thường diễn ra trong khoảng thời gian chính là giờ Tý, tức là vào lúc 12 giờ đêm ngày 30 hoặc 29 âm lịch của tháng Chạp Tết.
Đây là khoảnh khắc chuyển giao quan trọng giữa năm cũ và năm mới, là dịp tiễn biệt những vị thần của năm cũ và chào đón những vị thần của năm mới.
Cúng giao thừa vào nhà hoặc ngoài trời trước?
Trong việc cúng giao thừa, nhiều gia đình đang phân vân liệu nên bắt đầu lễ cúng ngoài trời hay trong nhà trước. Theo một số chuyên gia về tử vi và phong thủy, lễ cúng ngoài trời thường được thực hiện trước để “nghênh tân, tiễn cửu,” tức là đón chào sự đổi mới và tiễn biệt những điều cũ.
Sau khi hoàn thành lễ cúng ngoài trời, các gia đình tiếp tục cử hành lễ cúng trong nhà. Tại đây, họ sẽ bài trí đầy đủ các vật phẩm trên bàn thờ để cúng tổ tiên, sau đó thắp đèn nến, hương và cầu nguyện kính cẩn.
>>> XEM NGAY:
Mâm cúng giao thừa nên cúng chay hay mặn?
Ngoài mâm cỗ truyền thống với các món mặn như thường lệ trong ngày giao thừa, theo một số chuyên gia nghiên cứu tâm linh, việc cúng bằng mâm cỗ chay hoàn toàn có thể được lựa chọn. Việc này thể hiện sự thanh khiết, cao quý khi trình bày những thức ăn không chứa thịt động vật, là món quà mà chúng ta dâng lên cho thần linh và tổ tiên.
Đầu năm mới, theo quan niệm cổ truyền, việc giết mổ và sát sinh là không nên. Mặc dù việc giết thịt động vật thường được thực hiện trước đêm giao thừa, nhưng khi cúng với các món ăn này cũng không được khuyến khích. Đồng thời, việc cúng với đồ chay không chỉ đơn giản và tiết kiệm, mà còn thể hiện sự thành tâm và kính trọng đối với tổ tiên và thần linh.
Tóm lại, việc chuẩn bị mâm cỗ cúng giao thừa với đồ chay hoặc đồ mặn tùy thuộc vào sở thích và khẩu vị của gia đình là điều hoàn toàn phù hợp. Quan trọng nhất là thể hiện lòng thành chân thành, không cần quá phức tạp.
Mâm cúng giao thừa miền Bắc
Mâm cúng giao thừa vào nhà miền Bắc
Mâm cúng giao thừa truyền thống trong các gia đình miền Bắc thường bao gồm các món đặc trưng cuội nguồn, với sự đa dạng tùy thuộc vào số lượng thành viên trong gia đình. Thông thường:
- Móng giò hầm măng
- Bát bóng nấu thập cẩm
- Bát mọc
- Bát miến nấu lòng gà
- Gà luộc
- Bánh chưng
- Giò lụa
- Chả nem
- Giò xào
- Hành muối
Số lượng đồ cúng thường là 4 hoặc 6 bát, 4 hoặc 6 đĩa tùy thuộc vào điều kiện và kích thước gia đình. Các món ăn này thường đại diện cho sự may mắn, thành công và hạnh phúc trong năm mới.
Mâm cúng giao thừa ngoài trời miền Bắc
Mâm cúng giao thừa ngoài trời thường bao gồm các lễ vật như con gà trống luộc, bánh chưng hoặc xôi gấc, giò lụa, hoa quả, vàng mã, trầu cau, đèn nến, gạo, muối, rượu, nước, mũ cánh chuồn, hoa tươi, và nhang.
Đặc biệt, việc chọn lựa trái cây cần cẩn trọng với 5 loại không giống nhau, đảm bảo tươi ngon và không quá chín. Gạo và muối thường là hai vật dụng không thể thiếu trên mâm cúng giao thừa ngoài trời. Đây là những phần không thể thiếu, đánh dấu sự trang trọng và ý nghĩa tâm linh trong nghi lễ này.
Mâm cúng giao thừa miền Nam
Mâm cúng giao thừa vào nhà miền Nam
Mâm cỗ cúng giao thừa của người miền Nam thường thể hiện sự ưu tiên đối với các món ăn nguội, phù hợp với điều kiện thời tiết nắng nóng đặc trưng của khu vực. Một mâm cúng truyền thống ở miền Nam có thể gồm:
- Canh măng tươi
- Canh khổ qua nhồi thịt
- Thịt kho hột vịt
- Gỏi tôm thịt
- Chả giò
- Dưa món
- Củ kiệu
- Bánh tét kèm củ cải ngâm nước mắm
Những món ăn này không chỉ thể hiện sự biến đổi của thời tiết mà còn đặc trưng cho hương vị và nét đặc sắc văn hóa ẩm thực của miền Nam trong dịp Tết Nguyên Đán.
Mâm cúng giao thừa ngoài trời miền Nam
Mâm cúng giao thừa ngoài trời ở miền Nam thường bao gồm:
- 1 con gà trống luộc
- Bánh tét
- 1 khoanh giò lụa
- Hoa quả
- Vãng mã
- Trầu cau
- Đèn nến
- Gạo, muối
- Rượu, nước
- Mũ cánh chuồn
- Hoa tươi
- Nhang
Những lễ vật này thường được sắp xếp và cúng trong không gian ngoại trời, đánh dấu sự trang trọng và tôn kính trong lễ cúng giao thừa.
Mâm cúng giao thừa miền Trung
Mâm cúng giao thừa vào nhà miền Trung
Mâm cỗ cúng giao thừa ở miền Trung thường đặc trưng với sự đa dạng của các món ăn, bao gồm cả bánh chưng và bánh tét. Ngoài ra, mâm cỗ này còn có những món ăn khác như:
- Dưa món
- Giò lụa
- Thịt đông
- Gà bóp rau răm
- Thịt heo luộc
- Măng khô ninh
- Miến
- Và nhiều món ăn khác như cuốn diếp gỏi ngó sen, gỏi bao tử, bánh răng bừa, xà lách gân bò, nem tôm, chả lụi…
Đây là sự phong phú và đa dạng trong mâm cúng, thể hiện tinh thần đoàn kết và lòng thành kính của người dân miền Trung trong dịp đầu năm.
Mâm cúng giao thừa ngoài trời miền Trung
Mâm cúng giao thừa ngoài trời miền Trung thường bao gồm một loạt các lễ vật như con gà trống luộc, bánh chưng hoặc bánh tét, giò lụa, hoa quả, vãng mã, trầu cau, đèn nến, gạo và muối, rượu và nước, mũ cánh chuồn, hoa tươi cùng với nhang.
Những lễ vật này đều được chuẩn bị cẩn thận để cúng lễ một cách trang trọng và tôn kính, đồng thời thể hiện sự quan trọng và ý nghĩa đặc biệt trong dịp đầu xuân.
Mâm cúng giao thừa ngoài trời trên ba miền Bắc, Trung và Nam có những nét tương đồng nhất định, nhưng vẫn thể hiện sự đa dạng và khác biệt dựa trên văn hóa truyền thống của từng vùng miền.
Những điểm khác biệt này thường phản ánh qua cách sắp xếp lễ vật, loại hoa quả, các món ăn truyền thống cũng như lễ nghi cụ thể. Điều này phản ánh sự đa dạng và phong phú của văn hóa Việt Nam qua từng khu vực, từng miền đất nước.
Mâm cúng giao thừa chay
Việc chuẩn bị mâm lễ cúng giao thừa chay đòi hỏi sự chuẩn bị nhất định với những lễ vật sau:
|
Ngoài trời |
Trong nhà |
|
|
Để chuẩn bị mâm cúng giao thừa ngoài trời một cách chu đáo, trước hết, chúng ta cần đặt bàn cúng trước cửa chính, phủ một tấm vải sạch trước khi đặt mâm lên đó.
Việc sắp xếp mâm lễ chay và mặn thường có những đặc điểm riêng biệt. Mâm lễ chay thường bày trải xôi, bánh kẹo ở giữa, tiền vàng, muối và gạo bên cạnh.
Rượu trắng sẽ đặt trước, nước ngọt ở bên trái, và đèn hoặc nến ở bên phải. Lọ hoa tươi, mũ cánh chuồn và sớ khấn cũng được sắp xếp một cách trang trọng.
Khi lễ bắt đầu, gia đình thắp hương và đợi cho đến khi hương cháy, sau đó đặt hoặc cắm nó vào cốc gạo.
Đối với mâm lễ mặn, cách sắp xếp cũng tương tự. Một điều thắc mắc thường gặp là “Gà quay trong mâm cúng ngoài trời hướng nào?” Trong quá trình chuẩn bị, gà sẽ được đặt ở giữa mâm, miệng gà nắm một bông hoa hồng đỏ hướng ra ngoài mâm.
Bên cạnh đó, bánh chưng sau khi được tháo lá và cởi dây sẽ được đặt cạnh đĩa gà. Bạn cũng có thể thay thế bánh chưng bằng xôi gấc nếu phù hợp với điều kiện của gia đình.
Cuối cùng, việc đặt mâm cúng ngoài trời hướng về phía nào? Khi cúng ngoài trời, hướng phía Bắc hoặc phía Đông thường được ưa chuộng. Theo tín ngưỡng dân gian, phía Bắc là hướng của Thượng Đế, phía Đông là hướng cúng Thiên Tử. Do đó, việc đặt mâm cúng theo hướng này sẽ phù hợp nhất với gia đình.
Kết luận
Rút ra điều quan trọng, khi chuẩn bị mâm cúng giao thừa trong nhà và ngoài trời, không cần áp đặt về việc lựa chọn chay hay mặn, lớn hay nhỏ, nhiều hay ít. Quan trọng nhất là sự chu đáo, sự trang nghiêm của mâm cỗ, thể hiện lòng thành và tôn kính của chúng ta đối với tổ tiên.
Hy vọng qua bài viết này, quý vị đã hiểu rõ hơn về cách chuẩn bị mâm cúng giao thừa và làm thế nào để chuẩn bị một cách hoàn hảo nhất. Giao thừa là thời khắc đặc biệt và mang ý nghĩa sâu sắc với dân tộc, vì vậy hãy chuẩn bị cẩn thận và đúng mực cho nghi lễ này để có một năm mới an lành, đầy đủ như ý.
Hãy đồng hành và theo dõi thường xuyên trang reviewbds24h để cập nhật những tin tức mới nhất về lĩnh vực Bất Động Sản trong năm 2024 nhé!
Reviewbds24h
Địa chỉ: 047, Phú Mỹ, Thủ Dầu Một, Bình Dương.
Liên hệ Hotline: 0886.915.428
Email: reviewbds24h@gmail.com
Web: reviewbds24h.com